Zacznę od podziękowań - tym wszystkim, którzy półtora roku temu rozwinęli na forum SN bardzo ciekawą dyskusję pod dwoma tekstami na temat mojej książki o Antonim Pallucie. 

W międzyczasie ostro pracowałam, żeby wydobyć z otchłani zapomnienia następnego bohatera i stąd dzisiejszy tekst. A że nastroje wojenne, to i zacznę od adekwatnego cytatu z wojennych wspomnień Aleksandra Stpiczyńskiego. Jeśli komuś przypadkiem nic to nazwisko nie mówi (co wcale nie byłoby dziwne), to przypomnę: jeden z najlepszych agentów wywiadu ofensywnego w szeregach II Oddziału, kurier AK, cichociemny, a wcześniej kawalerzysta, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej i obrońca Lwowa. Do tego wszystkiego człowiek wyposażony w talenty narracyjne i literackie - jego książkę „Wbrew wyrokowi losu” czytam ciągle jak świetną powieść sensacyjną, czy wręcz gotowy scenariusz z niewymagającymi żadnych korekt dialogami. 

Otóż w książce tej zawarta została zacna i głęboka myśl pewnej angielskiej damy z wyższych sfer brzmiąca mniej więcej tak: „Niemcy do Anglii przyjść nie mogą, bo wiedzą dobrze, że nikt ich nie wpuści do mieszkania, i nie mieliby co jeść, ponieważ nikt im nic nie sprzeda, więc możemy być spokojni”. 

Anglikom żadne „niemce” od prawie tysiąca lat spokoju w sposób istotny nie zakłóciły, ale Aleksander Stpiczyński, który trafił tam po drugiej wojnie światowej, jakoś swego spokoju odnaleźć nie mógł. A przecież jego motto życiowe brzmiało: „Rzeczy niemożliwe wykonujemy od razu, na cuda potrzebujemy trochę więcej czasu”. W zasadzie wcielał je w życie nieustannie. Gdy salwował się ucieczką z pociągu pędzącego do obozu koncentracyjnego (w zatłoczonym bydlęcym wagonie wyciął otwór za pomocą przemyconego noża-piłki). Gdy z nieczynnym, zadrutowanym po operacji kolanem uciekał w stylu, rzec można, klasycznym, spuszczając się na związanych prześcieradłach ze szpitalnego okna. Gdy robił podkop pod obozem w Compiègne, by z niego zwiać z całą grupą więźniów (oświetlony tunel zachwycił… samych gestapowców; darowali mu życie). Gdy wreszcie po wojnie „na tarabicie wjeżdżał w nowe życie”, mierząc się w raczej nierównej walce z dziką amazońską puszczą w Ekwadorze. 

Stpiczyński stał się dla mnie źródłem prawdziwego natchnienia. Postanowiłam, że też dokonam rzeczy prawie niemożliwej i doprowadzę do wznowienia jego niedostępnej nigdzie  książki. Ręczne przepisywanie jej było formą medytacji i odtrutką na pandemiczne lockdowny. To był też początek prawdziwej przygody, bo odnalazłam rodzinę Stpiczyńskiego i człowieka będącego w posiadaniu nigdy niepublikowanych wspomnień Aleksandra z czasów jego emigracji w Ekwadorze. Nadeszły kolejne miesiące mozolnego odszyfrowywania zamaszyście pisanego manuskryptu. Do powstającego zbioru wspomnień dołączyliśmy przechowywane przez tegoż pana opowiadania i wiersze, bo, jak się okazało, nasz agent wywiadu układał strofy równie znakomicie jak plany ucieczek. Powstał, w moim mniemaniu, całkiem nietypowy zbiór - barwna monografia agenta wywiadu, który, jak to mówią, z niejednego pieca jadł chleb. Książka momentami wstrząsająca, a momentami arcyśmieszna. Bo Stpiczyński nigdy nie tracił pogody ducha. Opuszczając Anglię w 1949 roku, do wyprawy ekwadorskiej solidnie się przygotował. Poszedł na kursy wszystkich możliwych zawodów, żeby umieć postawić dom, zbudować most, kanalizację, podciągnąć elektrykę, zrobić od zera  meble, obuwie czy zabawki dla dzieci. I kiedy po długim rejsie zawitał w tym małym pięknym kraju, okazało, że właścicieli hacjendy, którą miał dzierżawić, właśnie zamordowało jakieś dzikie indiańskie plemię łowców głów (i utalentowanych preparatorów czaszek), a kraj nawiedziło największe w historii trzęsienie ziemi. 

To był moment w którym Stpiczyński mógł i miał pełne prawo przeżyć ostateczne załamanie. Ale tego nie uczynił, bo załamywanie się nie było zupełnie w jego stylu. 

Monografię jego wspomnień i innych dzieł poprzedza napisana przeze mnie biografia. Przy tej okazji chciałabym najserdeczniej podziękować Ewie Rembikowskiej, która znalazła kilka ciekawych wątków genealogicznych tej rodziny. Zainteresowanym podsyłam fragmenty publikacji czytane przez zaprzyjaźnionego aktora i muzyka Redę Haddada: 

http://www.beatamajchrowska.com/reda-haddad-czyta-kuriera-na-rowniku/

Nie wiadomo, co się w związku z wojną jeszcze będzie w naszym kraju działo, ale już dziś zapraszam wszystkich Państwa z gospodarzem na czele na „wieczór ekwadorski” poświęcony tej książce - w przepięknie odrestaurowanym Pałacu Konopackiego w dniu 20 maja 2022 r. o godz. 18.00. w Warszawie.

 

Myślę, że dobry duch niezwykle operatywnego agenta Stpiczyńskiego tutaj zadziałał. :)

---

tagi: cichociemni  aleksander stpiczyński  kurier na równiku 

	BeaM
	6 marca 2022 19:57

31     1720    16 zaloguj sie by polubić